UWAGA! Strona archiwalna. Od 21 grudnia 2020 r. nowe treści publikujemy w serwisie bip.pan.pl

UWAGA! Odwiedzasz archiwalną stronę, która wkrótce przestanie działać. Zapraszamy do nowego serwisu pan.pl.

Prof. Ryszard Słomski wraz z Zespołem badawczym Laureatem Nagrody Marszałka Województwa Wielkopolskiego w kategorii Innowacyjni dla Wielkopolski

Prof. Ryszard Słomski wraz z Zespołem badawczym został Laureatem Nagrody Marszałka Województwa Wielkopolskiego w kategorii Innowacyjni dla Wielkopolski za „Uzyskanie transgenicznych świń i wykorzystanie ich skóry i zastawek serca w medycynie"

Utrzymujący się od lat krytyczny niedobór potencjalnych organów i tkanek do przeszczepów spowodował duże zainteresowanie badaniami ukierunkowanymi na poszukiwanie alternatywnych źródeł organów. Wykorzystanie do przeszczepów u ludzi organów pochodzących od innych ssaków (ksenotransplantacja) stało się oczywistą strategią rozwiązania problemu i szansą na ratowanie życia tysiącom ludzi. Wcześniejsze próby skazane były na niepowodzenie, dopiero współczesna biotechnologia pozwala na wprowadzanie modyfikacji genetycznych do zwierząt przewidzianych jako dawcy narządów, w taki sposób by ich organy, nie były rozpoznawane przez układ odpornościowy biorcy, a procesy prowadzące do odrzucenia ksenoprzeszczepu ulegały zahamowaniu.

W realizacji badań biorą udział zespoły badawcze z Katedry Biochemii i Biotechnologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (prof. Ryszard Słomski), Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu (prof. Ryszard Słomski), Działu Biotechnologii Rozrodu Zwierząt (prof. Zdzisław Smorąg), Instytutu Zootechniki - PIB Balicach, a odbiorcami wyników Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich (dr Kazimierz Cieślik) oraz Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii im. Prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu (dr Piotr Wilczek).

W ramach programu KNOW planowane jest rozszerzenie badań o Uniwersytet Medyczny w Poznaniu.

Głównym osiągnięciem tej grupy badaczy jest uzyskanie drogą inżynierii genetycznej modyfikowanych świń, których tkanki i narządy mogłyby być wykorzystane do przeszczepów u ludzi. Autorzy zaprojektowali modyfikacje świń, uzyskali pięć linii transgenicznych świń, scharakteryzowali je na poziomie molekularnym i funkcjonalnym, i przekazali je do eksperymentalnego leczenia. Uzyskanie transgenicznych oraz podwójnie transgenicznych świń w oparciu o zasoby poznańskiego i współpracujących ośrodków jest osiągnięciem liczącym się w skali światowej. Już obecnie skórę zwierząt wykorzystuje się do leczenia ciężkich oparzeń, zastosowano ją w czterech bardzo ciężkich przypadkach, zakończonych uratowaniem życia, w dwóch przypadkach powierzchnia oparzeń wynosiła 80-90% całkowitej powierzchni ciała. Również zastawki serca są intensywnie badane celem ich wykorzystania do przeszczepów u ludzi.

Otrzymano już pięć rodów transgenicznych zwierząt, w pełni scharakteryzowanych, dostępnych do prac wdrożeniowych. Do tej pory uzyskano świnie zawierające gen 1,2-fukozylotransferazy człowieka, alfa galaktozydazy człowieka, głównego układu zgodności tkankowej człowieka HLA-E oraz białka układu dopełniacza CD59. Pojawiły się pierwsze zwierzęta podwójnie transgeniczne zawierające transgeny: 1,2-fukozylotransferazę człowieka oraz alfa-galaktozydazę człowieka. Bez tej części badań związanych z przygotowaniem konstrukcji genowych, wykrywaniem transgenicznych zwierząt i ich charakterystyki niemożliwe byłyby dalsze etapy wdrożeniowe. Efekty ekonomiczne i społeczne są bardzo duże. Przekładają się na możność ratowania życia i poprawę jego jakości.

We współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu ramach programu KNOW planowane są badania nad długoterminowym przechowywaniem tkanek transgenicznych zwierząt i rozszerzenie stosowania skóry jak i zastawek. W bliskiej przyszłości modyfikowane świnie będzie można wykorzystywać do pozyskiwania preparatów chrzęstno-kostnych oraz naczyń. Transgeniczne świnie mogą stać się również doskonałym modelem badawczym, znacznie bliższym człowiekowi niż mysz czy szczur, co dobrze wpisuje się w trendy światowe.